Łysieją kobiety i mężczyźni, a nawet nastolatkowie i dzieci. W dwóch ostatnich przypadkach najczęściej pojawia się łysienie plackowate, lub łysienie okresowe powodowane na przykład leczeniem różnych groźnych chorób. Dzieci (nastolatkowie) i panie to szczególna grupa osób, bo w ich przypadku z łysieniem najtrudniej jest się pogodzić. Panowie, ponieważ łysieją praktycznie od zawsze, są już nieco zahartowani i łatwiej godzą się z utratą włosów, choć to oczywiście nie znaczy, że łatwo jest zaakceptować i przejść ten proces. Niemniej jednak w naszej kulturze łysina męska jest jak najbardziej akceptowalna, natomiast łysienie kobiet bywa prawdziwym dramatem.
I mężczyznom i kobietom najczęściej zagraża łysienie, które dawniej nazywano łysieniem androgenowym. Dziś nazwy tej się już praktycznie nie stosuje (przynajmniej w środowisku fachowców, bo potocznie w dalszym ciągu spotyka się tego typu określenia) z uwagi na to, że nie jest ona adekwatna do przyczyn łysienia. Określenie ‚łysienie androgenowe’ wskazuje na jego hormonalny charakter i nadaktywność hormonów męskich. O ile u mężczyzn faktycznie dochodzi do niego pod wpływem androgenów, o tyle w przypadku pań niekoniecznie winą należy obarczać te hormony. Równie dobrze przyczyną łysienia może być niedobór hormonów żeńskich, zresztą łysienie typu kobiecego bardzo często (najczęściej) pojawia się w okresie menopauzy i tuż po niej.
Poza rodzajami hormonów odpowiedzialnymi za łysienie łysienie typu męskiego i kobiecego różnią się też przebiegiem. Na czym polegają różnice?
Łysienie typu męskiego
Może pojawić się nawet w okolicach dwudziestego, trzydziestego roku życia. Wśród panów po pięćdziesiątym roku życia jest już praktycznie prawdziwym kataklizmem, bo mniejszą lub większą łysinę posiada około połowa populacji pięćdziesięciolatków. Zazwyczaj utrata włosów rozpoczyna się od kątów czołowych i czubka głowy. Łysienie to ma charakter skokowy, tj. przebiega tak, że panowie tracą trochę włosów, potem utrata włosów zostaje zahamowana, następnie znowu dochodzi do nasilenia się łysienia i tak przez długi okres czasu. Czasami przerwy między ‚skokami’ trwają kilka, kilkanaście lat.
Co jest przyczyną tego łysienia?
Androgeny, czyli męskie hormony płciowe, a właściwie testosteron i jego pochodna DHT (dihydrotestosteron). Testosteron zmienia się w DHT pod wpływem enzymu 5 alfa reduktaza. Po przemianie DHT łączy się z tzw. receptorami androgenowymi w mieszkach włosowych w efekcie dochodzi do stopniowego łysienia a następnie miniaturyzacji włosów i miniaturyzacji mieszków włosowych. Łysienie to skraca fazy rozwoju włosów, włosy szybciej przechodzą w fazę spoczynku, a następnie wypadają. Mieszki przesuwają się też ku górnym partiom skóry, przez co stają się słabsze i niezdolne do wytwarzania i utrzymania normalnych włosów – to właśnie efekt miniaturyzacji.
Leczenie męskiego łysienia
Leczenie łysienia typu męskiego skupia się na redukcji poziomu testosteronu (DHT) w okolicy mieszków (czyli skóry) i ograniczaniu aktywności enzymu 5 alfa reduktaza. W walce z tym łysieniem stosowane są inhibitory DHT i enzymu ewentualnie blokery tych substancji. Najpopularniejszym środkiem wykorzystywanym w walce z tym łysieniem jest minoxidil, który poprawia ukrwienie i odżywienie mieszków włosowych zapobiegając ich miniaturyzacji, a czasami (choć niestety raczej rzadko) prowadząc do ich swoistej odbudowy. Niemniej jednak istotne jest też zmniejszenie aktywności enzymów i androgenów, w tym celu wykorzystuje się różne pomocnicze substancje. Kluczem w powodzeniu leczenia łysienia jest stała, długoterminowa, de facto dożywotnia terapia. Jeśli jej zaprzestaniemy łysienie wróci.
Innym sposobem na jego zatrzymanie jest stosowanie finasterydu, który jest lekiem przyjmowanym doustnie, dostępnym jedynie na receptę. O ile minoxidil może być również wykorzystany przez panie, o tyle finasteryd wykorzystywany jest tylko i wyłącznie w leczeniu łysienia mężczyzn.
Łysienie typu kobiecego
Nie jest tak powszechne jak łysienie męskie, ale problem ten dotyczy również sporej części populacji kobiet, po pięćdziesiątym roku życia łysieniem dotkniętych jest około 20% pań, czyli jedna piąta populacji pięćdziesięciolatek. Łysienie to jest w prostej linii skutkiem zmian w gospodarce hormonalnej, ale czasami może być wywołane przez choroby narządów rodnych. Oprócz pomocy dermatologa konieczna jest też diagnostyka ginekologiczna i endokrynologiczna oraz ewentualne leczenie wykrytych chorób i nieprawidłowości.
Łysienie pań ma zazwyczaj charakter rozlany i rozpoczyna się od górnej części głowy (najczęściej) powiększaniem się przedziałka. Rzadko dochodzi w nim do całkowitego wyłysienia, ale i takie sytuacje mogą się zdarzyć.
Leczenie łysienia kobiet polega na leczeniu przyczyn zaburzeń w gospodarce hormonalnej, w leczeniu miejscowym można wykorzystać minoxidil. Stosowanie finasterydu jest zabronione, niemniej jednak można sięgnąć po inne środki w terapii hormonalnej.
