Zapalenie jądra jest chorobą częstą. Towarzyszy jej nierzadko zapalenie najądrza. Gruźlica i rzeżączka umiejscawiają się prawie wyłącznie w najądrzu, kiła zaś głównie w jądrze. Zapalenia nieswoiste w postaci ostrej mikroskopowo cechują: nlecharakterystyczny naciek licznych granulocytów, makrofagów i rzadziej limfocytów, początkowo głównie w tkance śródmiąższowej, a później i w kanalikach z rozległą martwicą nabłonka nasiennego. Proces ten zwykle zaczyna się w najądrzu i zstępuje na jądro. Dłużej trwający proces zapalny przechodzi w zapalenie przewlekłe, którego zejściem może być włóknienie i zanik jądra. Zapalenia jądra i najądrza są często powikłaniem zakażeń dróg moczowych oraz powikłaniem występującym po prostatektomii. Mogą też powstać na tle zakażenia krwiopochodnego. Do zapaleń o opisanym obrazie należy między innymi zapalenie na tle rzeżączki. Taki obraz mikroskopowy daje również ostre zapalenie jądra w przebiegu nagminnego zapalenia przyusznicy. Powikłanie to występuje w ok. V4?V, przypadków Parotitis epidemica w tydzień od początku choroby. W razie zajęcia obu jąder i rozległej martwicy nabłonka nasiennego w latach dojrzałych może dojść do niepłodności.